Οι προτάσεις της νέας κυβέρνησης για τη ρύθμιση των χρεών των υπερχρεωμένων καταναλωτών και τη δυνατότητα πτώχευσης ιδιώτη -που υφίσταται σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη υπό άλλη βέβαια μορφή- εστιάζεται περισσότερο στα φυσικά πρόσωπα που έχουν χρέη και θα επιθυμούσαν «σεισάχθεια».
Δικαιολογεί εκ προοιμίου κάθε επιφύλαξη μήπως πρόκειται για ένα ακόμα πυροτέχνημα χωρίς ουσία και προπαρασκευή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η επιφύλαξη επιτείνεται από το γεγονός ότι τα προτεινόμενα είναι βέβαιο πως θα προκαλέσουν αντιδράσεις από τις τράπεζες.
Είναι σημαντική κάθε πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην επίλυση του προβλήματος της υπερχρέωσης αλλά και στην ανακούφιση των ασθενών οικονομικά τάξεων. Βέβαια, κάθε πρόταση πρέπει να είναι βιώσιμη, εφικτή και πάνω απ’ όλα να δίνει λύσεις στα προβλήματα και όχι να δημιουργεί περαιτέρω δυσχέρειες.
Υπάρχει επιφύλαξη όσον αφορά στη διαδικασία απαλλαγής από τα χρέη, καθώς πιστεύω, ότι η τελική δυνατότητα που παρέχεται για καταβολή μόλις του 10% των οφειλομένων ενδεχομένως να οδηγήσει σε έτι περαιτέρω επιβάρυνση της κρίσης, καθώς με τον τρόπο αυτό κάθε οφειλέτης θα μπορεί ουσιαστικά να καταβάλει μόνο το 10% των όσων οφείλει (και βεβαίως όχι μόνο σε τράπεζες αλλά και σε άλλους εμπόρους), με αποτέλεσμα αυτός να απαλλάσσεται από το 90% των χρεών του και με τον τρόπο αυτό να επιβαρύνει τους συναλλαχθέντες μαζί του.
Πιστεύω ότι η γενικότερη φιλοσοφία του σχεδίου νόμου πρέπει να είναι η παροχή δυνατότητας βιώσιμου διακανονισμού των χρεών, κατά τρόπο ώστε αυτά να μπορέσουν τελικώς να εξυπηρετηθούν σε ένα βάθος χρόνου αλλά και η απαλλαγή του καταναλωτή από υπέρμετρες επιβαρύνσεις (υπέρμετροι τόκοι, έξοδα κ.ά.). Ενδεχομένως δε η εξεύρεση της χρυσής τομής να βρίσκεται στη δυνατότητα «αναστολής» των εκτελεστικών διαδικασιών εναντίον του οφειλέτη, το «πάγωμα» των οφειλών και η μείωση των υπέρμετρων επιβαρύνσεων, μέχρι την τελική αποπληρωμή των χρεών στο πραγματικό τους ύψος.
Επίσης, κρίνεται σκόπιμη η επανεξέταση της εξ ολοκλήρου ανάθεσης της διαδικασίας στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων -ειδικά ενώπιον των Ειρηνοδικείων, γιατί, όπως είναι γνωστό, έχουν ελλιπή υλικοτεχνική υποδομή και ανθρώπινο δυναμικό- που θα έχει συνέπεια τη μαζική προσφυγή καταναλωτών στα δικαστήρια, με αποτέλεσμα την τεράστια καθυστέρηση στην ικανοποίηση των αιτημάτων και τελικά τη μη ορθή εφαρμογή του νόμου.
Προς τούτο κρίνεται ενδεχομένως απαραίτητη μια προπαρασκευαστική «προδικασία» ενώπιον ενός φορέα, όπως π.χ. ενός μεσολαβητή από ειδικό κατάλογο δικηγόρων που θα τηρείται στα δικαστήρια, όπως προβλέπεται και στις διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα στη διαδικασία Συνδιαλλαγής, και σε δεύτερο μόνο στάδιο η δικαστική κρίση για την επικύρωση του σχεδίου ή την υποκατάσταση των διαφωνιών (σύστημα που εφαρμόζεται στη Γαλλία) και πάντως σε καμία περίπτωση, όπως προβλέπεται στο Σχέδιο Νόμου, να μη γίνεται απόπειρα εξωδικαστικού συμβιβασμού που θα βεβαιώνεται από οποιοδήποτε φορέα (ένωση καταναλωτών, ιδιωτικός φορέας κ.λπ.) χωρίς καθοδήγηση και προπαρασκευή από ειδικό.
Συνεπεία αυτών, πιστεύω ότι για ένα τόσο σημαντικό νομοθέτημα είναι σκόπιμο να συσταθεί Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, με τη συμμετοχή και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, η οποία σε σύντομο χρονικό διάστημα να αναλάβει την αρτιότερη νομοτεχνική διάρθρωσή του.
- Η ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΛΑΝΤΖΑΚΟΥ-ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗ είναι δικηγόρος, γενική γραμματέας Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων
- Πηγή: Ελευθεροτυπία
